جهان امروز جهان گسترش ارتباطات و همزیستی مسالمتآمیز بر مدار اشتراکات، درک متقابل و منافع چندجانبه است. به گواهی تاریخ و تاریخ نگاران، کمتر ملتهایی را میتوان یافت که همانند دو تمدن بزرگ و اصیل ایران و چین، تعامل سازنده و همیاری را بر تقابل و رویارویی ترجیح داده و در اغلب موقعیت ها و برهه های حساس تاریخی، ضمن حفظ هویت، اصالت و بنیانهای ملی و میهنی، به پشتیبانی و حمایت از یکدیگر همت گمارده اند.
ادبیات ایران سرشار از یاد کشور، مردمان و عناصر تمدنی چین بوده و چین در متون شاعران ایرانی، همواره نماد خلاقیت، هنر، دانایی و زیبایی بوده است. از رودکی نخستین شاعر ایرانی تا عصر حاضر میتوان انعکاس فرهنگ و هنر چین را در ادبیات ایران جستجو کرد. متقابلا در چین نیز در گذشته های نه چندان دور، گلستان سعدی در مدارس برخی مناطق این کشور به شایستگی خوانده میشده و از دیرباز مورد توجه مردم چین بوده است، که این خود بیانگر این نکته است که چین و ایران از گذشته ای دور در ذهن و زبان مردم هر دو کشور بویژه نخبگان، جایگاه ویژهای داشته است.
علاوه بر مولفه های فرهنگی، عوامل مهم دیگری نیز مانند جهانگردی، تجارت، تعاملات سیاسی، و در رأس آن ارتباطات گسترده از طریق جاده ابریشم نشان از آن دارد که بستر روابط تاریخی ایران و چین، چیزی جز تلاش برای شناخت، تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از یکدیگر نبوده و همین عوامل نیز به شکل گیری ذهنیت و تلقی مثبت و ارزشی دو ملت از یکدیگر، کمک شایانی نموده است.
در دوره معاصر و همزمان با حضور موثر و قدرتمند چین در جامعه بین المللی از یک سو، و اهمیت راهبردی و ژئوپلتیک ایران در منطقه غرب آسیا از سوی دیگر، روابط سیاسی، اقتصادی و تجاری ایران و چین، روز به روز نزدیکتر، گستردهتر و عمیقتر شده و به علاوه، همکاری و تبادلات اندیشمندان دو کشور در زمینه های مختلف علمی تسهیل و ساختارمند شده است. پکن و تهران در سالهای اخیر، به دلیل اتخاذ رویکردهای مشترک ضد استعماری و ضد استکباری، مقابله با یکجانبه گرایی و همچنین مبارزه با افراط گرایی و عوامل از بین برنده ثبات و امنیت، بیش از پیش به هم نزدیک شده، و باتوجه به دیدگاه های مشترک میان رهبران دو کشور، همواره سعی نموده مواضع همگرا و حمایتگرانه ای را در برابر چالشها و مشکلات مشترک خود چاره جویی کنند. همین شرایط نیز باعث شده تا دو کشور، سطح روابط خود را از حالت عادی، به سطح مشارکت راهبردی ارتقاء داده و فصل جدیدی در تاریخ روابط دوستانه خود بگشایند.
خوشبختانه با توجه به همین رویکرد و بهبود در شناخت متقابل دو ملت از یکدیگر، روابط علمی و تحقیقاتی، آکادمیک و دانشگاهی ایران و چین نیز در سالهای اخیر رشد بسیار خوبی داشته و بطور مستمر بر تعداد دانشجویان علاقمند ایرانی و چینی برای تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی و تحقیقاتی یکدیگر افزوده شده است. نظر به اینکه این تبادلات علمی و دانشجویی تاثیر بسزایی در شناخت صحیح، بدون واسطه و همچنین ترسیم و معرفی چهره واقعی دو کشور برای هموطنان خود داشته است، و از طرفی ظرفیتهای بالقوه فراوانی نیز در این عرصه ایجاد و معرفی شده است، همچنان این وضعیت با نقطه ایده آل و آرمانی خود فاصله زیادی داشته و لزوم گسترش این روابط مهم و موثر، به شدت احساس میشود. علیرغم حضور چند هزار دانشجوی ایرانی در اقصی نقاط چین، وجود برخی مشکلات برای این قشر بالنده و فرهیخته، میتواند منجر به کندی سرعت توسعه در این ارتباط شود و رفع این تنگناها نیازمند توجه ویژه و اقدامات سازنده تری از طرف مقامات دو کشور است.
به هر رو، ما دانشجویان و پژوهشگران ایرانی مقیم چین، دوران تحصیل در کشور دوست، پیشرو و متمدن چین را دورهای بسیار مثبت، خاطرهانگیز و مفید ارزیابی نموده و بر این باوریم، آینده بسیار درخشانی در انتظار دانشمندان، نوآوران، کارآفرینان و همکاری محققان دو کشور و حتی اصحاب هنر و فرهنگ خواهد بود. عصر ما عصر احیای دوران درخشان جاده ابریشم در عرصه های مهم و راهبردی مورد علاقه دو کشور است. انتظار می رود ایران و چین یكی از درخشان ترین روابط را در عرصه بین المللی و در میان دیگر كشورها در روابط دوجانبه در سالهای پیش رو داشته باشند و ما دانشجویان و سفیران علمی میتوانیم نقش بسیار تعیین کنندهای برای به واقعیت پیوستن این آرمان بزرگ و اقتدارآمیز ایفا کنیم.